Co to jest szyjnopochodny ból głowy? Objawy choroby
Szyjnopochodny ból głowy, jak sama nazwa wskazuje, związany jest z patologiami kręgosłupa szyjnego. Patologie te mogą dotyczyć zmian zwyrodnieniowych, urazów oraz chorób o podłożu zapalnym. Szyjnopochodny ból głowy najczęściej rozpoczyna się w wyniku działania czynników wywołujących, szczególnie ruchu kręgosłupa szyjnego lub ucisku bolesnych miejsc, które znajdują się w okolicy górnego odcinka kręgosłupa szyjnego.
"Przeważnie ból lokalizuje się w rzucie stawów, które tworzą drugi i trzeci krąg szyjny."
Czym charakteryzuje się szyjnopochodny ból głowy?
Szyjnopochodny ból głowy charakteryzuje się kilkoma cechami:
- nasila się pod wpływem poruszania szyją lub uciskania bolesnych miejsc (zwykle w okolicy górnej części szyi i karku),
- może obejmować boczną powierzchnię szyi, potylicę, żuchwę oraz okolicę gałek ocznych oraz ramiona,
- ból głowy i szyi zazwyczaj ma charakter jednostronny, a jego lokalizacja powtarza się przy kolejnych atakach,
- szyjnopochodny ból głowy może występować raz na kilka tygodni, dni lub nawet codziennie,
- szyjnopochodny ból głowy utrzymuje się od kilku godzin nawet do kilku dni. Ból stopniowo narasta, osiąga kulminacyjną siłę, a następnie powoli ustępuje. W sytuacjach kiedy mamy do czynienia z bólem przewlekłym, czyli utrzymującym się wiele dni, ból może zmieniać lokalizację – przemieszczać się symetrycznie na drugą połowę czaszki lub szyi,
- u pacjentów z szyjnopochodnym bólem głowy obserwuje się znaczne obniżenie jakości życia, podobnie jak w przypadku chorych cierpiących z powodu migreny, napięciowych bólów głowy oraz klasterowych bólów głowy.
Ból szyi i karku oraz napięcie mięśni towarzyszy także innym rodzajom bólów głowy, może występować zarówno w migrenie jak i napięciowym bólu głowy. W leczeniu szyjnopochodnego bólu głowy ważną rolę odgrywa diagnostyka we współpracy z lekarzem specjalistą. Jeśli ból szyi nie jest on związany z patologią odcinka szyjnego kręgosłupa nie możemy określić go mianem szyjnopochodnego bólu głowy.
Rodzaje szyjnopochodnego bólu głowy
W zależności od lokalizacji oraz częstości występowania wyróżniamy następujące formy szyjnopochodnego bólu głowy:
- Ból czołowy i około gałkowy,
- Ból potyliczny,
- Ból potyliczno – skroniowo – żuchwowy,
- Ból rozlany.
U kogo i jak często występuje szyjnopochodny ból głowy?
Według różnych źródeł częstość występowania tego rodzaju bólu głowy wynosi od 0,5-0,8% do 2,5-13,7% u ogółu populacji i stanowi prawie 20% przyczyn przewlekłego bólu głowy. Okazuje się, że szyjnopochodny ból głowy aż czterokrotnie częściej występuje u kobiet. Szyjnopochodny ból głowy najczęściej występuje u osób po 40 roku życia.
Jakie są przyczyny szyjnopochodnego bólu głowy?
Przyczyny szyjnopochodnego bólu głowy związane są ze schorzeniami kręgosłupa. Należą do nich zmiany w obrębie tkanek miękkich (urazy, zmiany wywołane przeciążeniem lub zmianami pochodzącymi z naczyń krwionośnych), części kostnych kręgosłupa (skrzywienia, zrośnięcie kręgów) oraz nerwowych (ucisk na nerwy).
Zdaniem wielu klinicystów początek szyjnopochodnego bólu głowy zazwyczaj wiąże się z wystąpieniem urazu (np. w wyniku wypadku samochodowego, upadku itp.).
"Warto jednak podkreślić, że nie u wszystkich pacjentów cierpiących na to schorzenie uraz kiedykolwiek miał miejsce."
Obecność zmian zwyrodnieniowych kręgosłupa, zapalnych, pourazowych, nowotworowych czy infekcyjnych nie przesądza o wystąpieniu szyjnopochodnego bólu głowy, chociaż często mu towarzyszy.
Teoria dotycząca powstawania bólu szyjnopochodnego zakłada, że dochodzi do ucisku korzeni nerwowych, które wychodzą z rdzenia kręgowego przez otwory pomiędzy trzema pierwszymi kręgami szyjnymi. To może powodować miejscowy ból w obrębie szyi, wrażliwość na ucisk oraz promieniowanie bólu do obszarów skóry unerwianych przez te korzenie. Prawdopodobnie nerwy, które biegną w tych korzeniach nerwowych komunikują się z nerwem trójdzielnym odpowiadającym za unerwienie skóry twarzy, przez co mogą pojawiać się bóle okolicy gałki ocznej oraz twarzy.
Czynniki sprzyjające napadom bólu szyjnopochodnego
W zależności od indywidualnych uwarunkowań, czynnik wywołujący lub związany z napadem szyjnopochodnego bólu głowy może być zawsze ten sam lub za każdym razem inny i może być to:
- Pozycja szyi - nieprawidłowe ułożenie szyi na poduszce podczas spania lub praca obciążająca szyjny odcinek kręgosłupa polegająca chociażby na siedzeniu przed komputerem,
- miesiączka,
- gwałtowana zmiana pozycji ciała,
- stres lub czynniki emocjonalne,
- czynniki dietetyczne
- u osób szczególnie wrażliwych nawet drobne bodźce mogą powodować napady bólu.
Szyjnopochodny ból głowy - objawy kliniczne
Należy wspomnieć, że w tej postaci bólu głowy wyróżniamy jeszcze trzy rodzaje w zależności od objawów klinicznych:
- Postać prosta – najczęściej spotykana. Ból lokalizuje się w okolicy oka, a czasami także w okolicy tylnej części karku (potylicy). Zawsze pojawia się po tej samej stronie u danego pacjenta. Jeżeli atak przedłuża się, dolegliwości są szczególnie dotkliwe, czasami może przenosić się na drugą stronę. Niektórzy pacjenci opisują ten ból tak, jakby bolały ich zatoki. Czasami odczuwalny jest jako ucisk za gałką oczną.
- Postać naczyniowa – jest rzadsza, dotyczy wtedy także okolicy nosa – może pojawiać się przytkanie nosa lub wyciek, łzawienie z nosa.
- Postać migrenopodobna – w niektórych sytuacjach może przypominać atak prawdziwej migreny. Lokalizacja zawsze jest taka sama. Istotną różnicą jest to, że chory rzadko reaguje na klasyczne leki stosowane w migrenie, natomiast ulgę przynosi zastosowanie leczenia biorącego pod uwagę schorzenie szyjnego odcinka kręgosłupa.
Rozpoznanie szyjnopochodnego bólu głowy
Jak w każdej chorobie niezwykle ważna dla leczenia jest odpowiednia diagnostyka lekarza specjalisty.
"Diagnostyka szyjnopochodnego bólu głowy opiera się na ustaleniu związku pomiędzy bólem głowy, a zmianami w obrębie kręgosłupa szyjnego."
Jak w przypadku każdego bólu głowy, lekarz rozpoczyna diagnostykę od rozmowy z pacjentem oraz badania fizykalnego, którego częścią jest badanie neurologiczne. Postępowanie to zazwyczaj wystarcza do postawienia rozpoznania.