Fakty i mity dotyczące leczenia migreny

Migrena jest jednym z najczęściej występujących schorzeń na świecie. Choruje na nią 15% dorosłych kobiet i 8% dorosłych mężczyzn, jednak połowa przypadków pozostaje nierozpoznana lub rozpoznana błędnie, co skutkuje brakiem skutecznego leczenia.

Pacjenci z migreną rzadko zgłaszają się do specjalistów, choć choroba ta wpływa bardzo negatywnie na jakość ich życia. Szukają rad w internecie, starają się leczyć na własną rękę, co zwykle jest po prostu nieskuteczne. Dopiero wizyta u specjalisty, przeprowadzenie dogłębnego wywiadu oraz badania naurologicznego, a co za tym idzie postawienie trafnej diagnozy, pozwala na wdrożenie leczenia, które będzie efektywne i trwałe w skutkach.

Wybór leków w leczeniu migreny

W przypadku pojawienia się napadu migreny podstawowym celem leczenia jest podanie leku, który jak najszybciej usunie wszystkie dokuczliwe objawy. Lek dobierany jest przede wszystkim na podstawie nasilenia bólu migrenowego.

W bólu o nasileniu umiarkowanym do znacznego zalecane są przede wszystkim tryptany (jak na przykład dostępny w Polsce sumatryptan, zolmitryptan, almotryptan czy rizatryptan). W bólu migrenowym o nasileniu niewielkim do umiarkowanego podaje się w dawce jednorazowej na początku bólu paracetamol – 1000 mg (skuteczny raczej jedynie w bólu słabym); leki z grupy niesteroidowych przeciwzapalnych: kwas acetylosalicylowy – 1000 mg, naproksen – 500-1000 mg czy ibuprofen 600-800 mg. Leki niesteroidowe przeciwzapalne podaje się w przypadku migreny w dużo większej dawce niż w przypadku jakiegokolwiek innego bólu (np. związanego ze schorzeniami ortopedycznymi).

Pacjent powinien przyjąć lek jak najszybciej od początku migreny nawet, jeśli na wczesnym etapie napadu ból głowy i inne objawy są niewielkie. Niezwłoczne wdrożenie leczenia pozwala na skuteczne i szybkie ustąpienie wszystkich objawów napadu, w tym nudności czy nadwrażliwości na światło.

Jakich leków unikać w leczeniu migreny?

Szeroko i łatwo dostępne leki, które bywają stosowane w przerywaniu napadów migreny, na dłuższą metę mogą przynieść więcej szkody niż pożytku. Powinny być stosowane jedynie w rzadkich i wyjątkowych przypadkach.  Już przy kilkumiesięcznym stosowaniu mogą one nasilić częstość migren nawet kilkakrotnie. Do tych leków należą: kodeina, kofeina i tramadol oraz leki złożone, zawierające połączenie w jednej tabletce dwóch, trzech substancji przeciwbólowych (nie tylko wymienionych powyżej). Do częstych kombinacji należą między innymi: kwas acetylosalicylowy+kodeina+kofeina, paracetamol+tramadol, paracetamol+kodeina.  Przed zakupem należy sprawdzać skład leków dostępnych w aptece bez recepty, gdyż nie każdy preparat apteczny może być stosowany w migrenie.

Postępowanie lecznicze w częstych migrenach

Leczenie migreny nie polega jedynie na przerywaniu napadów. Jeżeli u chorego na przestrzeni miesiąca regularnie pojawiają się ponad 4 dni z migreną, dobrą metodą jest włączenie leku przyjmowanego codziennie w celu zmniejszenia częstości i nasilenia migren. W międzynarodowych zaleceniach wymienia się: leki przeciwpadaczkowe (kwas walproinowy, topiramat), leki przeciwdepresyjne (amitryptylina, wenlafaksyna), czy kardiologiczne (propranolol, metoprolol). Pacjenci często czują opór przed przyjmowaniem takich leków, jednak doraźne leczenie napadów nie chroni przed kolejnymi napadami migreny. Zastosowanie wyżej wymienionych leków pozwala zapobiegać kolejnym napadom, regulować częstość migren poprzez oddziaływanie na neurony w mózgu odpowiedzialne za powstawanie migreny.

Nielekowe metody leczenia migreny

Pacjenci często szukają bardziej naturalnych, łagodniejszych, alternatywnych metod leczenia migreny. Naukowcy potwierdzili skuteczność profilaktycznego przyjmowania magnezu (co najmniej 600 mg jonów magnezu dziennie) oraz witaminy B6 (dawka dobowa 400 mg).

Popularną wśród pacjentów metodą profilaktycznego leczenia migreny jest stosowanie ziół. Badania naukowe potwierdziły skuteczność jedynie dwóch roślin, które należy przyjmować codziennie: lepiężnika i złocienia maruny. Międzynarodowe zalecenia wyraźnie podkreślają konieczność stosowania preparatów z wystandaryzowaną ilością substancji leczniczej. I tak dla lepiężnika musi to być 50-75 mg dziennie kłącza lub suchych liści, a dla złocienia maruny – 50-300 mg suchych liści dziennie.

Na podstawie badań naukowych za nieskuteczne uznano: koenzym Q10, kwasy omega-3, soję, dzięgiel chiński czy pluskawicę groniastą. Wiele metod leczniczych opisywanych w internecie, jak spożywanie roztworu soli himalajskiej z cytryną, nie zostało poddanych badaniom z powodu braku naukowych podstaw, by przypuszczać, aby dana metoda mogła być skuteczna.

Poprawa w trakcie leczenia migreny

Jeśli pacjent decyduje się na włączenie leczenia profilaktycznego, musi być świadomy tego, że nie odczuje poprawy od razu. Zmniejszenie częstości i nasilenia migren nastąpi nie wcześniej niż po 2-3 miesiącach przyjmowania skutecznej dawki leku. Nie należy się zatem zniechęcać i odstawiać leku zbyt szybko, chyba że pojawią się dokuczliwe działania niepożądane utrudniające codzienne życie.

Styl życia a migrena

Pacjenci chorujący na migrenę pownni prowadzić regularny, zdrowy styl życia, co znacząco wpływa na ich stan. Przede wszystkim pacjent musi spać odpowiednią ilość godzin, chodzić spać i budzić się o regularnych porach. Pacjenci z migreną zauważają, że ból głowy pojawia się w dni wolne od pracy, gdy dłużej śpią a nawet gdy tylko zostaną dłużej rano w łóżku.

Kolejną ważną sprawą jest dieta. Chory powinien jeść regularnie i unikać przejadania się. Nie ustalono jednak, czy jakieś pokarmy pomagają w walce z chorobą a inne ją potęgują. Często wymieniane sery czy czekolada wywołują napad migreny u niewielkiej liczby chorych. Związek napadu migrenowego ze zjedzeniem czekolady czy sera można uznać  tylko, jeśli zauważalna będzie stała prawidłowość w pojawianiu się migreny w krótkim czasie od spożycia danego pokarmu, najpóźniej następnego dnia.  

Istnieje wiele skutecznych metod leczenia migreny. Metody niesprawdzone naukowo nie tylko nie przynoszą choremu ulgi a także odsuwają w czasie moment wdrożenia skutecznego leczenia, ale mogą wręcz zagrozić jego zdrowiu. Dlatego też warto odwiedzić specjalistę neurologa biegłego w tematyce bólów głowy w celu postawienia prawidłowego rozpoznania i włączenia skutecznego leczenia.  

Tekst autoryzowany przez lek. Katarzyna Macek

Bibliografia:

1. The International Classification of Headache Disorders Third Edition (ICHD-3); https://ichd-3.org (pobrane w dn. 08.09.2019.)
>2. Domitrz I., Kozubski W. Rekomendacje diagnostyczno-terapeutyczne postępowania w migrenie. Polski Przegląd Neurologiczny 2019, supl. B, t. 15.
>3. Adam Stępień “Bóle Głowy. Patofizjologia-Diagnostyka-Leczenie”; Medical Tribune Polska.