Profilaktyczne leczenie migreny

Według różnych danych blisko 25 proc. kobiet i 10 proc. mężczyzn doświadcza migren. Mimo tego, że migrena jest tak powszechnym schorzeniem, choroba bardzo rzadko jest właściwie rozpoznawana i leczona. Głównym objawem migreny jest ból głowy, często jednostronny, o charakterze pulsującym z towarzyszącymi nudnościami, światłowstrętem, nadwrażliwością na dźwięki i zapachy.

Kluczowym dla diagnostyki i podjęcia odpowiedniego leczenia migreny jest rzetelna obserwacja, którą ułatwić może prowadzenie Dzienniczka Migrenowego oraz wywiad lekarski połączony z badaniem internistycznym i neurologicznym. Dowiedz się więcej i rozpocznij rzetelną diagnostykę, która pozwoli dobrać odpowiednią metodę leczenia choroby.

Leczenie profilaktyczne, a leczenie doraźne.

Leczenie profilaktyczne, inaczej zapobiegawcze nie jest stosowane u wszystkich chorych z migreną. Niektórzy pacjenci miewają napady rzadziej niż raz w miesiącu, z kolei u innych ataki mogą zdarzać się raz w tygodniu lub częściej. Napady migrenowe mogą mocno zaburzać funkcjonowanie chorego lub pozostawać bez wpływu na codzienne życie.

"U osób, u których napady występują rzadko, lekarz zazwyczaj zaleca leczenie doraźne. Terapia doraźna ma na celu szybkie i skuteczne leczenie napadu, aby poprawić funkcjonowanie chorego."

W leczeniu doraźnym najskuteczniejsze działanie mają leki przeciwmigrenowe – tzw. tryptany. Są to związki, które powodują zwężenie naczyń mózgowych oraz hamowanie uwalniania specyficznych substancji będących mediatorami bólu (tzw. neuroprzekaźników) z zakończeń nerwowych. Tryptany powodują zmniejszenie nie tylko bólu migrenowego, lecz także objawów towarzyszących, takich jak światłowstręt, wymioty oraz nudności.

Co robić aby unikać ataków migreny?

Powszechnie wiadomo, że niektóre czynniki sprzyjają występowaniu ataków migreny. W celu uniknięcia napadów choroby lub przynajmniej zmniejszenia ich częstotliwości ważne jest przestrzeganie pewnych zasad:

• regularne godziny pracy i odpoczynku – należy dbać o regularne tempo życia, unikać stresu który podobnie jak lęk i niepokój mogą powodować wystąpienie dolegliwości,
• regularny sen – organizm powinien przyzwyczaić się do stałej ilości snu, ataki może spowodować zarówno niedobór jak i nadmiar snu,
• unikanie nadmiernych, intensywnych wysiłków fizycznych; 
• dbanie o dietę, najlepiej starać się spożywać posiłki o stałych porach dnia; z jadłospisu powinniśmy wykluczać produkty potencjalnie prowokujące napady migreny takie jak: czekolada, kakao, mleko, ser, orzechy, jaja, pomidory, seler, owoce cytrusowe, banany, marynaty, czerwone wino, wermut; także glutaminian sodowy i azotany, które są dodawane do wielu produktów mogą prowokować napady migreny; 
• diety odchudzające i unikanie posiłków może dolegliwości nasilić; 
• należy ograniczyć spożywania kofeiny i teiny, a także leków przeciwbólowych; 
• trzeba dbać o prawidłową postawę ciała, unikać pochylania głowy ku przodowi; 
• napady migreny mogą być wywołane przez błyskające światło, błyski, flesze, hałas, mocne i intensywne zapachy, 
• po spożyciu niektórych leków również może wystąpić napad migreny - doustne leki antykoncepcyjne, hormonalna terapia zastępcza, niektóre leki krążeniowe, histamina; 
• przebywanie na dużej wysokości nad poziomem morza.

Modyfikacja stylu życia może pomóc zapobiegać napadom migreny. Należy jednak pamiętać, iż ataki występują częściej również w okolicznościach na które nie mamy wpływu np. podczas miesiączki czy zmiany pogody.

Leczenie profilaktyczne migreny

Jeżeli pomimo stosowanie się do powyższych zasad napady migreny są częste należy wziąć pod uwagę leczenie zapobiegawcze. Decyzja o podjęciu leczenia zapobiegawczego powinna być podejmowana indywidualnie na podstawie analizy następujących aspektów:

• częstości nawrotów (jeżeli napady występują częściej niż trzy razy w miesiącu), 
• ciężkości napadów i długości ich trwania (napady trwające wiele dni), 
• rodzaju migreny (wskazane w przypadku migreny z przedłużoną aurą, migreny z objawami neurologicznymi), 
• jeżeli leczenie doraźne jest stosowane częściej niż dwa razy w tygodniu, jeśli jest ona nieskuteczne lub występują ewentualne przeciwwskazania do jego stosowania spowodowane znacznymi skutkami ubocznymi,
• napady migreny znacznie pogarszają jakość życia lub poważnie utrudniają wypełnianie obowiązków zawodowych lub naukę w szkole; 
• występująca aura jest bardzo uciążliwa;

Głównym celem leczenia zapobiegawczego w migrenie jest zmniejszenie ilości, nasilenia i czasu trwania napadów. Daje to możliwość polepszenia jakości życia chorego i poprawy odpowiedzi na leczenie doraźne.

Leki stosowane w zapobieganiu napadów migreny

Leki stosowane w profilaktyce migreny różnią się od tych używanych doraźnie. Do głównych grup leków stosowanych w leczeniu zapobiegawczym należą:

• Beta blokery - leki blokujące receptory beta-adrenergiczne, 
• leki przeciwdepresyjne – starszej generacji czyli trójpierścieniowe leki trójcykliczne oraz nowszej generacji inhibitory wychwytu serotoniny. Leki tego typu przynoszą bardzo dobre rezultaty, szczególnie u pacjentów, którzy oprócz migreny cierpią z powodu napięciowych bólów głowy; 
• leki przeciwpadaczkowe, 
• antagoniści wapnia,
• antagoniści serotoniny.

Zasady leczenia zapobiegawczego

Leczenie rozpoczyna się od najmniejszych dawek leku, następnie stopniowo się je zwiększa, tak by osiągnąć pożądany efekt kliniczny. Należy pamiętać, iż dany lek należy stosować wystarczająco długo, zanim uzna się go za nieskuteczny, ponieważ oczekiwany efekt może pojawić się dopiero nawet po 2-3 miesiącach stosowania. W trakcie leczenia zapobiegawczego należy unikać niektórych leków stosowanych w terapii doraźnej napadów migreny .

Przed leczeniem zapobiegawczym migreny

Każdy pacjent, u którego wdrożone zostaje leczenie zapobiegawcze migreny, powinien poinformować lekarza o swoim stanie zdrowia, schorzeniach przewlekłych oraz przyjmowanych lekach. W przypadku niektórych chorób układu krążenia można zastosować leki, które mają działanie zarówno w zapobieganiu migreny, jak i w leczeniu danej choroby (do takich leków należą np. beta-blokery).

"Przy doborze odpowiedniej kuracji lekarz musi ustalić, czy leki stosowane w leczeniu migreny oraz innych chorób nie będą nasilać wzajemnie swoich działań niepożądanych."

Wybór leczenia zapobiegawczego jest szczególnie istotny u kobiet będących w ciąży lub planujących ciążę. Niektóre leki mogą wpływać niekorzystnie na rozwój płodu lub zwiększać ryzyko powstania wad wrodzonych. Jeżeli włączenie leczenia ze względu na objawy jest niezbędne, lekarz dobierze preparat, który będzie wiązał się z jak najmniejszym zagrożeniem dla płodu.

Należy podkreślić, że pacjent podczas leczenia zapobiegawczego powinien pozostawać pod stałym nadzorem lekarza. Warto, aby każdy pacjent chorujący na migrenę prowadził Dzienniczek migrenowy. Istotne jest określenie czasu wystąpienia napadów oraz długości ich trwania i odnotowanie tego w odpowiedniej rubryce. W dzienniczku można zaznaczyć także obecność ewentualnych czynników prowokujących, o których wspomniano wcześniej, a także objawów, jakie towarzyszyły napadowi migreny (lokalizacja bólu, nadwrażliwość na światło, dźwięki, zapachy, obecność aury, nudności lub wymiotów). Dzięki prowadzeniu dzienniczka lekarz będzie mógł nie tylko monitorować skuteczność leczenia i je modyfikować, lecz także określić charakterystykę napadów migreny u danego pacjenta.

Podczas kontrolnej wizyty lekarskiej należy lekarza poinformować, czy stosowane leczenie nie powoduje działań niepożądanych oraz o ewentualnych zmianach w ogólnym stanie zdrowia, pobytach w szpitalu, rozpoznaniu nowych chorób i rozpoczęciu leczenia lekami zaleconymi przez innych specjalistów.

Leczenie profilaktyczne migreny nie jest stosowane na stałe. Po uzyskaniu oczekiwanego efektu zazwyczaj powraca się do leczenia doraźnego, które jest mniej obciążające dla organizmu. Zapobiegawcze leczenie migreny uważa się za skuteczne, jeżeli częstość napadów migreny w miesiącu zmniejszyła się co najmniej o 50% w ciągu 3 miesięcy. W ocenie skuteczności leczenia bardzo przydatny jest Dzienniczek migrenowy.